“Geniş Zaman: Düzensiz Fiiller – El Tiempo Presente: Verbos Irregulares”

İspanyolca’da düzensiz fiiller, en fazla kafa karıştıran konulardan biridir. Ancak düzensiz fiiller de kendi aralarında belli bir düzene sahiptir.

1- Düzensiz fiillerin geniş zaman çekimlerinin daha kolay anlaşılabilmesi ve üstesinden gelinebilmesi için, öncelikle bir kısım düzensiz fiiller, ses değişimlerine göre dört farklı sütunda ele alınabilir:

İspanyolca Geniş Zaman: Düzensiz Fiiller

Sütunlara göre bazı örnek düzensiz fiiller:

(1) – querer, cerrar, comenzar, empezar, entender, perder, pensar, merendar
(2) – poder, encontrar, volver, dormir, sonar, costar, recordar
(3) – pedir, servir
(4) – jugar

Fiillerin anlamlarını www.spanishdict.com veya herhangi bir İspanyolca sözlük aracılığı ile öğrenip, bu esnada pratik yapabilirsiniz.

2- Bazı fiillerde düzensizlik sadece 1. tekil şahıs için geçerlidir:

Bazı örnekler:

coger (almak): 🔊 cojo, coges, coge, cogemos, cogéis, cogen

conocer (tanımak, tanışmak, buluşmak): 🔊 conozco, conoces, conoce, conocemos, conocéis, conocen

dar (vermek): 🔊 doy, das, da, damos, dáis, dan

hacer (yapmak): 🔊 hago, haces, hace, hacemos, hacéis, hacen

poner (koymak): 🔊 pongo, pones, pone, ponemos, ponéis, ponen

traer (getirmek): 🔊 traigo, traes, trae, traemos, traéis, traen

saber (bilmek): 🔊 sé, sabes, sabe, sabemos, sabéis, saben

salir (ayrılmak): 🔊 salgo, sales, sale, salimos, salís, salen

3- Bazı düzensiz fiiller de yine kendilerince bir düzen içerisinde olmakla birlikte düzensiz çekim alırken; 1. tekil şahısları daha farklı çekimlenmektedir.

Bazı örnekler:

decir (söylemek): 🔊 digo, dices, dice, decimos, decís, dicen

oír  (duymak): 🔊 oigo, oyes, oye, oímos, oís, oyen

tener (sahip olmak): 🔊 tengo, tienes, tiene, tenemos, tenéis, tienen

venir (gelmek): 🔊 vengo, vienes, viene, venimos, venis, vienen

4- Bazı düzensiz fiillerin tüm çekimlerinde bir düzensizlik söz konusudur ve ezber gerektirmektedir.

Örneğin;

ir (gitmek): 🔊 voy, vas, va, vamos, vais, van

Geniş zamanda düzensiz fiillerin kullanım alanları, düzenli fiillerin kullanım alanları ile aynıdır. Kullanım alanları için BURADAN geniş zaman düzenli fiiller başlığına göz gezdirebilirsiniz.

GRM-006

“Geniş Zaman: Ser, Estar, Tener

El Tiempo Presente: Ser, Estar, Tener”

Geniş Zaman Çekimleri: SER, ESTAR, TENER

SER (olmak) Fiili

1- Karakteristik özellikleri ifade etmek için kullanılır (Karakter, boyut, renk, madde ve cisim özelliği, görünüş gibi…):

🔊 Mi cuarto es pequeño. (Benim odam küçük[tür].)
🔊 Mis hermanos son simpáticos. (Benim kardeşlerim sempatik[tir].)
🔊 La silla no es de plástico, es de hierro. (Sandalye plastik değil, demir[dir].)

2- Milliyet, tabiiyet, meslek, sahiplik konularında ve ayrıca tanımlama yapılırken veya bir değer verme durumu söz konusu olduğunda kullanılır:

ESTAR (olmak) Fiili

1- Yer veya konum bildirirken, geçici veya değişken koşullardan bahsederken, sağlık ve ruhsal durumları ifade ederken kullanılır:

🔊 Kızılay está en el centro de Ankara. (Kızılay, Ankara’nın merkezinde[dir].)
🔊 Estos zapatos están viejos. (Bu ayakkabılar eski[dir].)
🔊 Ali está enfadado con su madre. (Ali annesine kızgın[dır].)

TENER (sahip olmak) Fiili

1- Genellikle insanlarla veya nesnelerle ilgili olarak yapılan açıklamalarda, sahiplik bildiren ifadeler için kullanılır:

🔊 Ali tiene el pelo corto y rubio. (Ali kısa sarı saça sahip[tir]/Ali’nin kısa sarı saçı var[dır]/Ali’nin saçları kısa ve sarı[dır].)
🔊 Selin tiene los ojos azules. (Selin mavi gözlere sahip[tir]/Selin’in mavi gözleri var[dır]/Selin’in gözleri mavi[dir].)

2- Özellikle açlık, susuzluk, üşüme, sıcaklama, acı, korku, rüya görme gibi fiziksel ve ruhsal olarak sahip olunan durumlar ifade edilirken kullanılır:

🔊 Tengo sed. (Susadım./Susuzluğa sahibim.)
🔊 Tengo hambre. (Acıktım./Açlığa sahibim.)

3- Yaş belirtmek için kullanılır:

🔊 Mi madre tiene 46 años. (Annem 46 yaşında[dır]./Annem 46 yaşa sahip[tir].)

“De” Edatının Kullanımı – Uso de la Preposición “de”

İspanyolca’da “de” edatı, farklı anlamlarına göre farklı kullanım alanlarına sahiptir. Kullanıldığı yere göre sahiplik bildirebilir, “-den, -dan” anlamına gelebilir veya bir şey hakkında konuşulduğunu belirtebilir. Farklı anlamlara sahip oluşu, “de” edatının kullanımında da bazı hatalar yapılmasına sebep olmaktadır. “De” edatının hangi durumlarda nasıl kullanıldığını aşağıdaki açıklamalardan görebilirsiniz:

1- SAHİPLİK

Sahiplik belirtirken kullanılır:

El libro de Ali (Ali’nin kitabı)
Esta es una canción de Tarkan. (Bu Tarkan’ın bir şarkısıdır.)

2- KÖKEN

“-den, -dan” anlamında köken belirtirken kullanılır:

Soy de Turquía. (Ben Türkiye’denim.)

3- ZAMAN

Spesifik veya genel bir zamana işaret etmek üzere bazı zaman bildirimlerinde kullanılır:

No duermo de noche. (Gece uyumam.)
De la noche (Gece[leyin] (spesifik bir zamana işaret ederken))
De la mañana (Sabah)
De la tarde (Öğlen)
Son las diez de la noche. (Saat gece 10.)

Spesifik olmayan zamanlar için ise “por” edatı kullanılır:

Siempre leo el periódico por las mañanas. (Gazeteyi her zaman sabahları okurum.)

4- OLAY

Yaşanan bir olayın neden meydana geldiğini ifade ederken kullanılır:

Siempre fracasa de no estudiar. (Her zaman çalışmamaktan kaybediyor.)

5- MATERYAL

Bir şeyin neyden meydana geldiğini belirtirken kullanılır:

Quiero un arillo de oro. (Altın[dan] bir yüzük istiyorum.)

6- KARAKTERİSTİK

Bir nesnenin veya şahsın karakteristik bir özelliği ifade edilirken kullanılır:

Este coche es de buena calidad. (Bu araba çok kaliteli[dir].)Merve es una persona de confidencia. (Merve, güven duygusu yüklü bir kişidir./Merve, bir güven insanıdır.)

7- İÇERİK

Bir nesnenin içeriğinden bahsederken kullanılır:

Una taza de café (Bir kupa kahve)

8- İLİŞKİ/BAĞLANTI

Bir ilişkiyi veya bağlantıyı göstermek için kullanılır:

Ankara es la capital de Turquía. (Ankara, Türkiye‘nin başkentidir.)
Soy la hija del presidente. (Ben başkanın kızıyım.) [del = de el]

9- BÜTÜNÜN BİR PARÇASI

Bir nesnenin, bir bütünün parçası olduğundan bahsederken kullanılır:

¿Puedo tomar un trozo de pan? (Bir parça/dilim ekmek alabilir miyim?)

10- BAŞLIK/KONU/ALAN